Przejdź do zawartości

Bolesław Jałowiecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bolesław Jałowiecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 1846
Syłgudyszki

Data śmierci

10 lipca 1918

Deputowany do Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego
Okres

od 1906
do 1907

Odznaczenia
Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie)

Bolesław Jałowiecki (ur. 10 sierpnia 1846 w Syłgudyszkach, zm. 10 lipca 1918 w Piotrogrodzie) – inżynier, budowniczy kolei i przemysłowiec w Rosji, poseł do rosyjskiej Dumy Państwowej.

Życie

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, jako syn Antoniego (1819–1894), powstańca styczniowego, i Anny z Burych (1829–1888). Ukończył gimnazjum w Wilnie (1861) i Mikołajewską Szkołę Inżynieryjną (1865). Następnie studiował w wojskowej Mikołajewskiej Akademii Inżynieryjnej, gdzie odbył staże w Czechach i Austrii i w 1870 kończąc ją z wyróżnieniem otrzymał tytuł inżyniera wojskowego. Służbę wojskową odbywał w Głównym Zarządzie Inżynierii (1870–1871), a następnie w Petersburskim Inżynieryjnym Zarządzie Fortyfikacyjnym (1872–1874). Jako sztabskapitan w latach 1872–1873 oddelegowany na budowę Kolei Libawo-Romeńskiej (Либаво-Роменская железная дорога), następnie w Petersburgu kierował budową nadbrzeża Admiralicji. W 1875 awansowany na kapitana uczestniczył do 1878 budowie Kolei Władykaukaskiej (Владикавказская железная дорога). Jednocześnie zajmował się od strony teoretycznej problematyką gospodarki cieplnej i trakcyjnej, opublikował w tym zakresie m.in. dwutomową pracę Вода, топливо и паровозные котлы, Sankt Petersburg 1878–1879.

W 1885 zrezygnował ze służby wojskowej i rozpoczął pracę w Ministerstwie Komunikacji najpierw jako radca kolegialny, a następnie radca stanu. W latach 1886–1901 dyrektor zakładów Aleksandrowskich Kolei Mikołajewskiej w Petersburgu. Zajmował się wówczas projektowaniem i budową taboru kolejowego, m.in. wagonów sypialnych. Za kierownictwa Jałowickiego zakłady Aleksandrowskie zostały zmodernizowane, stając się jednymi z najnowocześniejszych i największych warsztatów kolejowych w cesarstwie rosyjskim. Największe uznanie oraz pieniądze przyniosły mu jednak działania na rzecz rozwoju kolei wąskotorowych w Rosji. Był od 1893 założycielem, głównym współudziałowcem, dyrektorem a później także prezesem zarządu Pierwszego Towarzystwa Kolei Podjazdowych w Rosji [Первое общество подъездных железных путей России] (PTKPwR). Firma pod jego kierownictwem bardzo dynamicznie się rozwijała, jej kapitał wzrósł z 3 mln rubli do 27 mln rubli w 1913 roku. PTKPwR prowadziło budowę i eksploatację prywatnych kolei wąskotorowych, a także produkcję i sprzedaż taboru oraz urządzeń kolejowych. W 1913 r. eksploatowało już sieć długości 1149 wiorst, co stanowiło połowę długości wszystkich rosyjskich linii wąskotorowych użytku publicznego. Zajmowało się również budową wąskotorowych kolei przemysłowych, leśnych i torfowych. Sam Jałowiecki nazywany był potocznie „królem kolei wąskotorowych”, a swój kapitał inwestował w majątki ziemskie w gub. połtawskiej i wołogodzkiej. Był również współzałożycielem, członkiem zarządu, a później dyrektorem Rosyjsko-Belgijskiego Towarzystwa Metalurgicznego, posiadającego zakłady hutnicze i kopalnie na Ukrainie. W latach 1904–1913 Jałowiecki należał też do zarządu Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Budowy Wagonów „Dwigatiel” w Rewlu (późniejszy Tallin). W 1915 r. otrzymał tytuł rzeczywistego radcy stanu,

Politycznie był zwolennikiem litewskich demokratów tzw. „krajowców”. W 1906 był posłem z gub. wileńskiej do I Dumy Państwowej, w której był członkiem Komisji Finansowej. Wchodził także wówczas do Koła Kresowego. Starał się o autonomię Polski w ramach Imperium Rosyjskiego z oddzielnym prawodawstwem i parlamentem. Czynnie uczestniczył w życiu polskiej kolonii w Petersburgu. Był członkiem zarządu, a od 1898 członkiem honorowym Rzymsko-Katolickiego Towarzystwa Dobroczynności przy kościele św. Katarzyny w Petersburgu. Po wybuchu I wojny światowej do komitetu Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny. Od 1915 r. kierował komisja sanitarno-żywnościową przy Komitecie Głównym PTPOW której zadaniem było zakładanie punktów sanitarno-żywieniowych głównie na stacjach kolejowych oraz w dużych skupiskach uchodźców. W 1917 r. był jednym z założycieli Koła Inżynierów i Techników Polskich, zaś w 1918 Polskiego Towarzystwa Naukowo-Technicznego. Po rewolucji lutowej brał udział w pracach Komisji Likwidacyjnej do spraw Królestwa Polskiego. Należał 3 października 1917 do grona założycieli Stronnictwa Zachowawczo-Narodowego krytykującego politykę narodowej demokracji. Podczas rewolucji październikowej członek Polskiej Rady Bezpieczeństwa w Piotrogrodzie. Umarł na tyfus 10 lipca 1918 r.

Stosunki rodzinne

[edytuj | edytuj kod]

Ożenił się w 1870 z Anielą z Witkiewiczów (1854–1918), córką zesłanego do Tobolska Ignacego (1814 lub 1817–1868) i Elwiry z Szemiotów (1822–1995), a siostrą Stanisława Witkiewicza (1851–1915). Mieli dzieci: syna Mieczysława (1876–1962), oraz córki: Jadwigę (1875–1951), zamężną z Władysławem Żukowskim (1868–1916) i Anielę (ur. 1880), żonę Tadeusza Beliny (1886–1958).

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Był odznaczony: Orderem św. Anny III klasy (1883), Orderem św. Stanisława II klasy (1890).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jałowiecki (Bożeniec-Jałowiecki) Bolesław (1843–1918) w: Czesław Brzoza, Kamil Stepan, Posłowie polscy w parlamencie rosyjskim 1906–1917, Słownik Biograficzny, Warszawa 2001, s. 88–91 ISBN 83-7059-506-5.
  • Zbigniew Tucholski, Pieriejasławski-Jałowiecki [Jałowiecki] Bolesław / Яловецкий Болеслав Антонович (1846–1918), h. Bożeniec, portal Polski Petersburg